काठमाडौं । हिजो, सन् २०२१ को डिसेम्बर ३१ । त्यसो भनेको एलेक्स फर्गुसनको जन्मदिन । विश्व फुटबलको सर्वकालीन यी महान व्यवस्थापकले आफ्नो ८० औं जन्मदिन मनाए । उनको उमेर जति बढ्दो छ, उनको ‘लेगेसी’ झन झन बढ्दो छ । सन् १९४१ मा जन्मेका फर्गुसनको खेल जीवन ठीकै जस्तो मात्र रह्यो ।
उनले क्विन्स पार्क, सेन्ट जोहन्सटन, डनफेरमिलाइन एथलेटिक्स, रेन्जर्स, फालक्रिक र अयर युनाइटेडका लागि । अनि स्कटल्यान्डका लागि चार ‘क्याप’ पनि जिते ।
डनफेरमिलाइनका लागि स्कटल्यान्डको लिगमा खेल्दा उनी एक सिजन सर्वाधिक गोल कर्ता पनि पनि रहे र त्यो थियो, सन् १९६५/१९६६ को सिजन । त्यो सिजन उनको टिम चौथो लिगको चौथो स्थानमा रह्यो । तर फर्गुसनलाई सबैले चिन्ने भनेको त खेलाडीका रूपमा पक्कै होइन्, बरू फुटबल व्यवस्थापकका रूपमा हो ।
यसमै उनले नाम कमाए र प्रचुर सफलता चाखे । सन् १९७४ मा उनले व्यवस्थापकीय खेल जीवन सुरु गरेका थिए, इस्ट स्टर्लिङसायरबाट । लगतै उनलाई सेन्ट मिरेनले बोलाइहाल्यो । फर्गुसन के त्यहाँ के गए, क्लब स्कटिस लिगको तेस्रो डिभिजनबाट माथिल्लो डिभिजनमा पुग्यो । सन् १९७८ बाट भने उनले एबरडिन सम्हाले । उनी क्लबमा जान अगाडि खालि एकै लिग उपाधि मात्र जितेको थियो, त्यो पनि सन् १९५५ । तर फर्गुनस आएपछि क्लबको इतिहासमै सबैभन्दा सफल समय सुरु भयो । फर्गुसन त्यहाँ आठ वर्ष रहे र क्लबले जितेको थियो, घरेलु फुटबलका नौ उपाधि ।
त्यसमा तीन लिग उपाधि पनि थियो, अनि सँगै एक एक युरोपेली कप विनर्स कप र युरोपेली सुपर कप पनि । सन् १९८४/१९८५ मा एबरडिनले अन्तिम पटक लिग जितेको थियो र त्यसयता त्यहाँको लिग खालि दुई क्लबले मात्र जितेको छ, या त सेल्टिक । होइन भने रेन्जर्स ।
सन् १९८६ आइपुग्दा नपुग्दा उनलाई म्यानचेस्टर युनाइटेडले बोलाइ हाल्यो । उनले नाइ पनि भनेनन् । त्यसपछि के भयो, त्यो त इतिहास नै भयो, त्यो पनि समृद्ध इतिहास ।
म्यानचेस्टरमै रहेर त हो, फर्गुसनले पूरा विश्वमा ख्याति कमाएको । उनी म्यानचेस्टर आउन अगाडि पनि क्लब त ठूलै थियो, तर यही क्लबले सन् साठीको दशक यता लिग उपाधि जितेको थिएन । फर्गुसनले केही सुरुआती वर्षपछि म्यानचेस्टरलाई इंग्लिस फुटबलकै महाशक्ति टिम बनाए र सन् नब्बे आइपुग्दा नपुग्दा यो विश्वकै सर्वाधिक लोकप्रिय र सफल क्लब भइसकेको थियो ।
फर्गुसनले तीन दशक म्यानचेस्टरमा बिताए र यसक्रममा एक प्रकारको साम्राज्य नै खडा गरे ।
उनको नेतृत्वमा म्यानचेस्टरले इंग्लिस फुटबलको २२ घरेलु उपाधि जितेको थियो । सँगै दुई च्याम्पियन्स लिग उपाधि पनि । अनि एक युरोली कप विनर्सकप, एक युरोपेली सुपरकप, एक अन्तरमहादेशीयकप र एक फिफा क्लब वल्र्डकप ।
इंग्लिस फुटबलमा फर्गुसनको प्रभाव कति धेरै रह्यो भने त्यसलाई शब्दमा बयान गर्न सकिने छैन । उनको जमानाका तीन खेलाडीले नै अहिले आएर म्यानचेस्टरको व्यवस्थापकीय सम्हालिसके । उनलाई मन पराउने धेरै होलान्, मन नपराउने पनि उत्तिकै छन् ।
तर यी सबैले भन्न करै लाग्छ, जन्मदिनको शुभकामना, सर फर्गुसन ।
–द गार्डियनको सहयोगमा ।
-1746200987.jpg)
