‘सी’ छनोटको तरङ्ग

काठमाडौं । भदौरे झरी छ । एन्फा हेडक्वार्टरको कृतिम मैदानमा ‘सी’ डिभिजन लिग छनोट सुरु भएको छ ।

डिभिजन लिग फुटबलमा छिर्ने ‘गेट–वे’ हो, ‘सी’ छनोट ।

यहीँ छनोटबाटै कुनैपनि क्लबको डिभिजन फुटबलको यात्रा सुरु हुन्छ ।

एन्फाले प्रत्येक वर्ष डिभिजन फुटबल सञ्चालन गर्छ । फुटबलको चक्र लामो र कठिन छ । एउटा डिभिजन मात्र प्रभावित भए, पुरै चक्र बिग्रन्छ । 

कोभिडले गत वर्ष 'सी' छनोट भएन । सी मात्र हैन, कुनै डिभिजनको फुटबलनै भएन । कोभिडले अवस्था सहज भएपछि एन्फाले डिभिजन फुटबलका बाँकी खेल पूरा गर्यो । 'बी' डिभिजन अन्तिम चरणमा प्रभावित बनेको थियो, त्यो पूरा भयो । 'सी' डिभिजन सम्पन्न भयो ।

एन्फा नयाँ सिजनको फुटबल सुरु गर्दैछ । कोभिडको अवस्था सामान्य बनेको छैन । लाग्छ, जिन्दगी र फुटबल उस्तै हो । यो रोकिदैन । चल्नै पर्छ । नचले सकिन्छ ।

भन्नै परेन गत वर्ष 'सी' छनोट भएन । एन्फामा कर्माछिरिङ शेर्पा नेतृत्वको टिम आएपछि 'सी' छनोटलाई थोरै व्यवस्थित गर्यो । पहिलो सधै नकआउट हुन्थ्यो । अर्थात मात्र एक अवसर । हार्ने टिम सिधै घर फर्किहाल्थे । 

ठुलो तयारी गरेर काठमाडौं आएका मोफसलका टिमलाई दोस्रो अवसरनै हुन्थेन ।

शेर्पा नेतृत्वको टिम एन्फामा आएपछि 'सी' छनोट लिग कम नकआउटका आधारमा सुरु हुन थालेको छ । अब कम्तिमा एक खेल गुमाएपनि क्लबले अर्को अवसर पाउने छन् ।

एन्फा यसैपनि विवादमा आईरहने संस्था हो । कि यो आफै विवादमा आउँछ, नत्र जवर्जस्त विवादमा ल्याइन्छ । लाग्छ, एन्फामा विवाद अनिवार्य छ । एन्फाको विवादले फुटबल बदनाम छ । तर फुटबलप्रति आकर्षण नघटेको 'सी' छनोटको सहभागीताले देखाउँछ ।

यसवर्ष ७८ टिमले 'सी' छनोट खेल्दैछन् । सहभागी टिम २५ जिल्लाबाट आएका छन् ।

अचम्मको कुरा, बाजुरा, रामेछाप, रसुवा, ओखलढुङ्गाबाट टिमहरु आएका हुन् । यी तीनै जिल्ला हुन्, जो एन्फामा आबद्ध छैनन्, सदस्य हैनन् ।

'सी' छनोटमा सहभागी टिमको संख्या देखेर लिग कमिटीका निर्देशन सञ्जिव मिश्र दंग छन् ।

‘सी छनोटको सहभागीतालाई उत्साहजनक रुपमा लिएको छ । विषम परिस्थिती छ । देश गाह्रो अवस्था छ । तर छनोट खेल्ने टिमको संख्याले खुसी बनाएको छ ।’ मिश्रले खेलपाटीसँग भने ।

यसअघि 'सी' छनोटमा १५ जिल्लाका ३८ टिम आएका थिए । यसपटक २५ जिल्लाबाट ७९ टिम दर्ता भए । नकआउट ढाचामा 'सी' छनोट हुन थालेपछि सबैभन्दा धेरै सहभागीता यसैपटक देखिएको हो ।

‘सी छनोटबाटै लिगलाई व्यवस्थित गर्दै लैजाने विषयमा एन्फाले लिग कमिटीलाई अधिकार दिएको थियो । जुन किसिमले सोचेको थिए, त्यही अनुसार कार्यान्वयन गर्न पाएका छौं ।’ मिश्र भन्छन्, ‘अब ७ प्रदेशबाट टिम आएको छ । राष्ट्रिय लिगकै सोच अनुसार भैरहेको छ ।’

एन्फाका सदस्य जिल्ला ४८ छन् । वर्षेनी एन्फाले लाखौं रुपैयाँको कार्यक्रम प्रत्येक सदस्य जिल्लामा खर्च गर्छ । तर जिल्लाको निष्किृयता र सी छनोटको केन्द्रियताले धेरै टिम काठमाडौं आएर प्रतिस्पर्धा गर्नै सक्दैनन् । यसपटक छनोट खेल्न ओखलढुङ्गा, बाजुरा, रामेछाप, रसुवाबाट टिम आएका छन् । यी जिल्लालाई एन्फाको सदस्यता छैन ।

‘सदस्य जिल्ला समेत नभएका स्थानबाट खेल्न आउनु उत्साहजनक कुरा हो । नेपाली फुटबललाई पुरै देशमा लैजानपर्छ भन्ने सन्देशका लागि यसलाई सार्थक बनाउनुपर्छ । बाजुराबाट आएको टिमलाई कसरी सम्बोधन गर्ने भन्ने प्रश्न हामीमाथि छ ।’ नेपालको डिभिजन फुटबलका निर्देशक मिश्र भन्छन् ।

'सी' छनोट करिब २ महिना चल्छ । एन्फाका अनुसार झण्डै १७ सय खेलाडी सहभागी हुन्छन् । प्रत्येक समूहबाट छनोट भएर टिम नकआउटमा जान्छन् । नकआउट पुग्ने २० टिमले झण्डै ३ देखि ४ महिना फुटबल खेल्ने मिश्र बताउँछन् । प्रदेश स्तर छनोट प्रतियोगिता आयोजना गर्दा सहभागी संख्या बढ्ने एन्फाको बुझाई छ ।

‘अब प्रतियोगितालाई अर्को वर्ष तीन÷चार वटा प्रदेशमा लैजाने सोचेका छौं । त्यसो गरेको खण्डमा झण्डै ४–५ सय वटा क्लबको सहभागीता हुने देखिन्छ ।’ मिश्र भन्छन् ।

घरेलु फुटबल दुई लिग फुटबल प्रयोगमा छ । 'ए' डिभिजन र फ्रेन्चाईज लिग ।

फ्रेन्चाईजले कुनै डिभिजनको मान्यता पाएको छैन । यसको अर्थ शीर्ष डिभिजनको फुटबल खेल्ने एउटामात्र बाटो भनेको सी छनोट हो । त्यसैले पनि फुटबलमा सम्भावना, भविष्य र केही गर्न खोज्नेका लागि एउटै विकल्प हो । तर देश संघीयतामा गएपनि फुटबलमा केन्द्रियताको सोच यथावतनै छ । सी छनोट खेल्न काठमाडौंनै आउनुपर्ने बाध्यता सहभागी टिममाथि छ ।

लिग निर्देशन मिश्र भने अहिलेको अवस्था अनुसार केही वर्षमै २–३ क्लबले शीर्ष डिभिजनको फुटबल खेल्ने दाबी गर्छन् ।

‘भौतिक संरचनाको अभावका कारण काठमाडौंमै खेलाउनुपर्ने बाध्यता छ । सहिद स्मारक लिगलाई राष्ट्रिय लिगको अवधारणा अनुसार होम एण्ड अवेका आधारमा खेलाउन सकेमा ५–६ वर्षमा 'ए' डिभिजनमा काठमाडौं बाहिरका कम्तिमा तीन क्लबहरु हुन्छन् ।’ उनी भन्छन् ।

'सी' छनोटबाट तीन टिम तेस्रो डिभिजनको फुटबल खेल्न योग्य हुनेछन्।