गौतमबुद्ध रंगशाला – संकट झेल्दै, अघि बढ्दै

चितवन । साउन २, गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट रंगशाला निर्माण स्थल ।

शुक्रबारको मध्यान्नको घाममा सामान्य गन्जी, हाफ कट्टु, मुखमा मास्क, टाउकोमा क्याप टोपी लगाएका हाँस्य कलाकार तथा धुर्मुस–सुन्तली फाउन्डेसनका अध्यक्ष ’धुर्मुस’ अर्थात सिताराम कट्टेल हौसिदै थिए । १ सय ५२ जना कामदारलाई हौसला दिदै धुर्मुस कामदारको निगरानीमा ब्यस्त थिए ।

बिरगंजबाट आएको एक समूहको काम देखेर उनी अन्य दिनको भन्दा छुट्टै जोसमा देखिएका थिए । हुन त धुर्मुस अर्थात सिताराम हरेक दिन नयाँ जोस र जाँगर सहित निर्माण स्थलमा कामदारसंगै खटिने गर्छन् । तर, नयाँ कामदारको समूहले गरेको कामको शैलीले उनमा छुट्टै उर्जा थपेको छ ।

केही दिनअघि मात्र आएको कामदारको समूहले अन्य काम गर्दै आएको समूहले भन्दा दुई गुणा छिटो काम गरेको छ । स्थानीय कामदारले दुई दिन लगाउने काम नयाँ समूहले एकै दिनमा सक्दा सितारामको बेग्लै उत्साह थपिएको छ ।

बिरगंजबाट आएको समूहमा झन्डै ५० वर्ष निर्माण क्षेत्रमा अनुभब भएका ३ ठेकेदार थिए । जसको अनुभबले काममा गति लिएको देखिन्थ्यो ।

तीनै अनुभबी कामदारसंग काम सिक्न धुर्मुस अन्य समूहका कामदारलाई सुझाउँदै थिए ।

'यो समूहबाट काम सिक्नु है । उहाँहरु झण्डै ५० वर्षदेखि यस्तो काम गर्दै आउनु भएको रहेछ ।’ अर्को समूहको कामदारलाई धुर्मुस भन्दै थिए । अनुभबी कामदारलाई अन्य समूहमा काम सिकाउन सुझाब दिन्थे ।

हाल रंगशालामा प्यारापिटको पिल्लर ढलान गर्ने काम सुरु भएको छ । स्ट्याण्ड 'ए' र 'बी' को प्यारापिटमा केहि पिल्लार उठाउन बाँकी हुँदा साउनको पहिलो दिनबाट नै पिल्लर ढलान सुरु भएको हो ।

प्यारापिटको ढलान सुरु भएको १८ महिनाभित्र रंगशाला पूर्ण रुपमा निर्माण सक्ने लक्ष्य छ । यसको अर्थ कुनै बिपत्ति र आर्थिक संकट नआएको खण्डमा नेपालमा अबको १८ महिनाभित्र अन्तराष्ट्रिय स्तरको सुविधा सम्पन्न क्रिकेट रंगशाला तयार हुनेछ ।

नेपालको मौलिकता झल्कने र ३० हजार दर्शकले प्रत्यक्ष खेलको मज्जा लिन सक्ने रंगशाला अबको १८ महिनामा बनाउने लक्ष्य फाउन्डेसनले लिएको छ ।

'साउनको पहिलो दिनको मितिबाट १८ महिनामा रंगशाला पूर्ण रुपमा सकिने छ । हाम्रो लक्ष्य त्यही हो,’ फाउन्डेसनका अध्यक्ष कट्टेलले भने ।

बहुप्रतिक्षित यति ठुलो परियोजना समयमा सक्न कत्तिको समस्या होला ? के अबको १८ महिना भित्र नै नेपालले अन्तराष्ट्रिय स्तरको क्रिकेट रंगशाला पाउँछ त ?

धुर्मुस भन्छन्, 'आपत, विपत र आर्थिक अभाब भएन भने अवश्य बन्छ ।’

अहिले कोरोनाको महामारीले लकडाउनको अवस्थामा सबै सामानका मुल्य आकासिएका छन् । त्यसको मार रंगशाला निर्माणमा समेत परेको धुर्मुस बताउँछन् ।

लकडाउनले गर्दा करिब डेढ महिना काम ठप्प जस्तै रह्यो । बैशाख २० गते देखि सावधानीपुर्वक काम सुरु भए पनि लकडाउन अघिको जस्तो गति लिन सकेको छैन ।

लकडाउनले सबै सामानको भाउ आकासिदा आर्थिक अभाब झेल्नु परेको छ । रंगशालाका लागि भनेर नै लगाएको महायज्ञमा कबुल गरेको रकम उठेको छैन । करिब ६९ करोडको हाराहारीमा उठ्नु पर्ने रकममा अझै ६१ करोड रुपैयाँ बाँकी छ ।

यस्तै विभिन्न सरकारी तवरबाट छुट्टाइएको बजेट प्राप्त गर्न सकिएको छैन । हेटौंडा महानगरले दिएको ३० लाख रुपैयाँ बाहेक कुनै पनि सरकारी रकम प्राप्त भएको छैन । घोषणा भएका रकम सबै काजगमै सिमित छन् ।

'महायज्ञको ६९ करोडमा झन्डै ६१ करोड त उठ्ने बाँकी छ,’ निराश अनुहारमा धुर्मुस भन्छन्, 'सरकारी स्तरबाट समेत हेटौंडाको ३० लाख बाहेक अरु केही पाएका छैनौं ।’

महामारीको बेला फाउन्डेसन सहयोगको लागि अपिल समेत गर्न ठिक हुदैन । तर, लकडाउन अघि जो जसले जति रकम बोलेका थिए, ती रकम उपलब्ध गराए निर्माण कार्यले तिब्रता पाउने विश्वास धुर्मुसको छ ।

'यस्तो अवस्थामा सहयोग माग्नु उचित हैन । तर जसले लकडाउन अघि बोल्नु भएको रकम छ, चाँडै उपलब्ध गराउन आग्रह गर्छु,’ उनी भन्छन्, 'अहिले १ सय ५२ कामदारले काम गर्दै छन् । थपेर ३ सय बनाउँने योजना छ । प्रक्रिया पुरा गरेर रातिको समयमा समेत कामदार झिकाउन सकिन्छ ।’

रंगशाला निर्माणमा हालसम्म १४ करोड ५० लाख ९९ हजार रुपैयाँ भन्दा बढी खर्च भएको छ भने ११ करोड ३७ लाख ५० हजार रुपैयाँ मात्र संकलन भएको छ ।

रंगशाला निर्माण सामाग्री खरिद गरे वापतको साँढे ३ करोड भन्दा बढी रकम उधारो तिर्न बाँकी छ ।

'सामान के के चाहिन्छ सबै टिपाउनु है, सामान अर्डर गर्ने हो,’ धुर्मुस आफ्ना ठेकेदारलाई भन्दै थिए, ’चाहिएको सामान आउँछ । मैले के के गर्नु पर्छ, तपाईहरु भन्नुस मात्र ।’

आर्थिक ब्यवस्थापन कसरी गर्दै हुनुहुन्छ भन्ने प्रश्न गर्दा धुर्मुसको अनुहार मलिन देखिन्छ ।

'आर्थिकको पाटो हेर्दा त पर्सीबाट काम रोक्नु पर्छ ।’ उनी भन्छन् ।

झन्डै तीन अर्ब लागत अनुमान गरिएको रंगशालामा आर्थिक संकट लागेको प्रष्ट देखिन्छ ।

विस्तारै देश विदेशबाट सहयोग जुट्ने क्रम पुन सुरु हुन थालेको छ । अझै ठुलो सहयोग रंगशाला निर्माणको लागि आवश्यक रहेको छ । आफैले सहयोग गरेर बनाएको रंगशालामा जनताले अपनत्व महसुस गर्न सक्ने धुर्मुस बताउँछन् ।

कामदारको मेहनत, जनताको सहयोग र सद्भाव तथा धुर्मुसले देखेको सपनाले आकार लिएको खण्डमा अबको १८ महिनाभित्रमा अन्तराष्ट्रिय स्तरको रंगशाला नेपालमा बन्ने देखिन्छ ।

तस्बिर - धुर्मुस सुन्तली फाउण्डेशन