काठमाडौं । नेपालको फुटबल चलाउने संघ हो, एन्फा । यतिबेला फुटबल चलाउने संघ चुनावमा होमिएको छ । संघका सबै साना, ठुला नेतालाई चुनाव लागेको हो । चुनावैले होला, कुवेतको एसिया कपमा नेपालको समाचार फिक्का छ । हुन त एन्फालाई बाह्रै मासे अर्थात बाह्रै महिना चुनाव लाग्ने संघ भनिन्छ । हरेक दिन राजनीति, हरेक दिन दाउपेच, एन्फाको नियती हो । घरीघरी एन्फाको राजनीति मैदानसम्मै पुग्छ । घरी मुख्य प्रशिक्षक तानिन्छन्, घरी खेलाडी । लाग्छ, एन्फा, राजनीति, चुनाव, फुटबल उस्तै उस्तै अर्थ दिने शब्द हुन् ।
एन्फाको भावी नेतृत्वका लागि वर्तमान अध्यक्ष कर्माछिरिङ शेर्पाले दाबी गरेका छन् । शेर्पालाई चुनौती दिएका छन्, उनैको प्यानलबाट अघिल्लो पटक उपाध्यक्ष जितेका पंकजबिक्रम नेम्वाङले । शेर्पाले निर्वाचित चार उपाध्यक्ष मध्य नेम्वाङलाई वरिष्ठ उपाध्यक्षमा मनोनित गरेका थिए । दुवै जना प्यानल सहित आसन्न केन्द्रिय निर्वाचनमा होमिएका छन्।
धेरैले भन्छन्, खेलकुदमा राजनीति धेरै भो । अर्थात खेलकुदमा सम्बन्धित खेल संघ भन्दा एमाले, कांग्रेस, माओवादी आदी हाबी भए । एन्फा ठुलो खेल संस्था भएकाले फुटबल राजनीतिबाट अछुतो रहने कुरै भएन । तपाईलाई खास खुलासा, एन्फामा एमाले, कांग्रेस, माओवादीको नाममा राजनीति छैन । एन्फामा दुईटा पाटी छ । एउटा कर्मा पाटी, अर्को पंकज पाटी । खासमा कर्मा र पंकजको पाटी एउटै हो, कांग्रेस । एन्फामा एमालेपनि छन्, माओवादी पनि छन्, अली अली अरु पाटी नि छन् । तर ती सबै कर्मा पाटी र पंकज पाटीमा हाँगा हुन् । उदाहरणका लागि राष्ट्रिय फुटबल टिमका म्यानेजर छन्, मधुसुदन उपाध्याय । उनी एमालेका कार्यकर्ता हुन् । आफुलाई एमाले उपाध्यक्ष इश्वर पोखरेलको खास भन्छन् । तर उनी फुटबल राजनीतिमा कर्मा पाटीमा छन् । खाली विरोधै मात्रै गरेको देखिने एमालेका अर्का कार्यकर्ता छन्, दावा लामा । एमालेका प्रभावशाली महेश बस्नेतको खास भन्छन् अरे । उनी पंकज पाटी हुन् । उनी आसन्न निर्वाचनमा पंकज प्यानलबाट उपाध्यक्षका प्रत्यासी छन् ।
यत्रो भूमिका किन भन्दा एन्फाको चुनावमा दलको राजनीति छैन । कार्यकर्ताहरु दलबाट राजनीति त गर्छन्, तर फुटबलमा उनीहरुले मान्ने नेता र पाटी फरक छन् । त्यसैले एन्फाको चुनावी हिसाब सुरु गर्दा, यसलाई दलको राजनीतिबाट बाहिर राखेर गरिन बान्छनिय हुन्छ । त्यसैले यसको हिसाब र तनावको बेग्लै अंकगणित छ । दुवैले आफ्नो पकड क्षेत्रका आधारमा २१ सदस्यीय कार्यसमितिको प्यानल मैदान उतारेका छन् ।
प्रचार शैली भब्य देखिएपनि एन्फा चुनावको अंक गणित ८७ जनाको हो । सिन्धुली र भक्तपुरले मताधिकार नलिने भएपछि हिसाब ८५ मा झरेको थियो । एन्फाको निर्वाचन समितिले चार भोट बदरको निर्णय गरेपछि चुनावको अंक ८१ मा आएको छ । तर समितिको निर्णय पूर्वाग्रही र विधानत गलत भएको दाबी सहित एउटा पक्षले पुनरावेदन दिएको छ । पूर्वाग्रही तरिकाले बदर गरिएका चार भोट फर्कने संस्थापन पक्षको दाबी छ । यदी चार भोट बिग्रिएको अवस्थामा त्यसले चुनावमा ८ भोटको काम गर्ने र त्यसको सन्देश १६ भोटको जाने संस्थापन पक्षको बुझाई छ । सोही कारण चार भोटलाई फर्काउन संस्थापन पक्ष लागिपरेको छ । यही चार भोटको झमेलाले दुवै पक्षले जिल्ला दौडको कार्यक्रमलाई समेत रद्ध गरे । केन्द्रमा चार भोटको लफडा नपरेको भए दुवै पक्ष यतिबेला जिल्लामा भोट माग्दै हिडेका भेटिन्थे ।
मतदाताको अन्तिम नामावलीमा दाउपेचनै भएको मान्ने हो भने पनि हिसाब ८५ भोटकै हो ।
सुरुमै बताई हालौं, चुनावी घोषणा सभामा दुवै पक्षले आफुसँग ५३ बढी भोटको समर्थन रहेको दाबी गरेका थिए । तर आन्तरिक बैठकमा दुवै पक्ष आफुलाई कम्तिमा ४८ मत आउने दाबी गर्छन् । अध्यक्षमा जितका लागि ४४ मत आवश्यक पर्छ । अध्यक्षका दुवै प्रत्यासीले हिसाबमा ४८ मत दाबी गरेपनि ढुक्क हुने अवस्था छैन । अझ दुवै पक्षसँग निरन्तर संवादमा रहेका मतदाता (जिल्ला, क्लब र संघ) चुनावी अंक गणितमा निर्णायक हुने ठानिएको छ ।
एन्फाको ८५ भोटमा जिल्लाका ४३ (सिन्धुली र भक्तपुर छाडेर), डिभिजन लिग(ए, बी र सी)का ३४ क्लब, राष्ट्रिय लिगका लागि छनोट भएका ४ क्लब र संघ (खेलाडी, प्रशिक्षक, रेफ्री, महिला)का ४ भोट छन् ।
चुनावको हिसाब जिल्लाबाट सुरु गरौं ।
प्रदेश १ मा १० भोट छन् । जिल्ला त ११ थिए । प्रदेश फुटबल संघले संखुवासभालाई मताधिकारबाट बाहिर राख्यो । प्रदेश एकमा नेपालका पूर्वी जिल्ला छन् । एन्फा अध्यक्षका उम्मेदवार पंकजबिक्रम नेम्वाङ रहेको प्रदेश पूर्व हो । नेपाली फुटबलका हरेक मुद्धामा पूर्व एक ठाउँमा उभिने गर्छ । यहीनै पूर्वको फुटबलमा शक्ति हो । अध्यक्षका उम्मेदवार पंकजको शक्ति भनेकै पूर्वको जिल्ला हो । प्रदेश एकमा पंकजविरुद्ध कोही उत्रने आँट गरेनन् । अध्यक्षका अर्का प्रत्यासी कर्माछिरिङले प्रदेश एकमा आफ्नो प्यानलमा उम्मेदवार समेत भेट्टाएनन् । पंकज प्यानलमा प्रदेश एकबाट चार जना त उम्मेदवार मात्र छन् । यसले प्रदेश एकमा पंकजको प्रभाव देखाउँछ । भोजपुर प्रविण कुमार सुवाल, इलामका निरोज खड्गी, मोरङबाट दिपेन्द्र धिमालनै पंकज प्यानलबाट उम्मेदवार हुन् । तर आवरणमा प्रदेश एकमा पंकज बलियो देखिएका छन् तर अध्यक्षका अर्का प्रत्यासी कर्माछिरिङले समेत प्रदेश एकबाट राम्रै मत तान्ने आँकलन गरिएको छ । पूर्वलाई एक ढिक्का राख्ने जोड पंकजको देखिन्छ, तर पूर्वको फुटबलमा सिमित ब्यक्तिको ‘रजगज’मा असन्तुष्ट पक्षलाई आफ्नो पक्षमा तान्ने प्रयासमा कर्मा छन् ।
मधेश प्रदेशमा ८ भोट छन् । तर प्रदेश दुईबाट बढी उम्मेदवार पंकज प्यानलमा छन् । यसले पंकजलाई प्रदेश दुई पनि राम्रो अवस्थामा देखाउँछ । धनुषाका तपेश्वर राउत, पर्साबाट मानदेव हजारा र रौतहटबाट नेपाल कार्की पंकजका उम्मेदवार हुन् । प्रदेश दुईमा सिराहाका प्रविण यादवमात्र कर्मा प्यानलबाट उम्मेदवार छन् । दुवै पक्षमा प्रस्टसँग नखुलेका बारा, महोत्तरी, सप्तरी र सर्लाहीलाई आफ्नो पक्षमा पार्ने दुवै पक्षको जोड छ ।
एन्फाको राजनीतिमा प्रस्टसँग खुलेको प्रदेश बागमती हो । चुनावी अंकगणितमा बागमती प्रदेशसँग ९ भोट छन् । एन्फाका पूर्व अध्यक्ष गणेश थापाले प्रभाव राख्ने बागमतीबाट धेरै उम्मेदवार पंकज प्यानलका छन् । पंकज प्यानलबाटै सिन्धुपाल्चोकका वीरबहादुर खड्का वरिष्ठ उपाध्यक्ष, काठमाडौंका विराट शाही उपाध्यक्ष, धादिङका दिपक खतिवडा उपाध्यक्षका उम्मेदवार छन् । काभ्रेका विकाश नारायण श्रेष्ठ र ललितपुरका पुरुषोत्तम थापा पंजक प्यानलबाटै सदस्यका उम्मेदवार छन् । बागमतीमा कर्मा प्यानलबाट मकवानपुरका अध्यक्ष टिकाराम लामामात्र सदस्य पदका उम्मेदवार छन् । उम्मेदवार नरहेका नुवाकोट र चितवन कर्मा पक्षमा खुलेका छन् । दोलखा प्रस्टसँग पंजक प्यानलमा लागेको छ ।
गण्डकी प्रदेशसँग ६ भोट छन् । प्रदेश एक जस्तै गण्डकी प्रदेशका अधिकांशको समर्थन कर्मा प्यानललाई छ । सिंगो प्रदेशमा एउटा प्यानलको प्रभुत्व रहने भएपछि उम्मेदवार पनि स्वभाविक रुपमा कर्मा पक्षमै रहने भए । तनहुँका रत्नकुमार श्रेष्ठ कर्मा प्यानलबाट उपाध्यक्षका प्रत्यासी हुन् । लमजुङका लोकेन्द्र गुरुङ र बागलुङका रामराजा गुरुङ सदस्य पदका उम्मेदवार छन् । प्रदेशमा ८ सदस्य जिल्ला रहेपनि प्रदेश संघले पंकज निकटका कास्की र गोरखालाई बाहिर राख्दै ६ जिल्लालाई मताधिकारको निर्णय गरेको थियो । गण्डकीलाई एक राख्न सफल रत्नकुमार कर्मा प्यानलबाट उपाध्यक्षका उम्मेदवार बनेका छन् ।
लुम्बिनी प्रदेशसँग ६ भोट छन् । तर बाँके बाहेक सबै जिल्ला कर्मा प्यानलका छन् । बाँकेका भोजराज शाही पंकज प्यानलबाट सदस्यका उम्मेदवार छन् । भोजराजसँग चुनावी मोर्चामा हार ब्यहोरेका प्रदेश सिंह राठोरलाई कर्मा प्यानलले सदस्यको उम्मेदवार बनाएको छ । प्रदेशका ६ मध्य एक भोट पंकज र ५ भोट कर्मा प्यानलमा प्रस्टसँग खुलेका छन् । प्रदेश र पश्चिमको फुटबलमा प्रभुत्व राख्ने कुमार केसी कर्मा प्यानलबाट उपाध्यक्षका प्रत्यासी छन् ।
कर्णाली प्रदेशमा दुई भोट छन् । जुम्ला र सुर्खेत । जुम्लाका भरत बुढा थापा कर्मा प्यानल र सुर्खेतका रविन्द्र चन्द पंकज प्यानलबाट सदस्यका उम्मेदवार छन् ।
सुदुरपश्चिम प्रदेशमा पनि दुई भोट छन् । कैलालीका अनिल मल्ल पंकज प्यानलबाट सदस्यका उम्मेदवार छन् । कञ्चनपुरका गणेश चन्द कतै खुलेका छैनन् । उनी पंकज प्यानलको चुनावी घोषणा सभामा देखिएका थिए । तर दुवै पक्षले उनको भोटको अपेक्षा गरेको छ ।
धेरै भोट भएको क्लब छिर्नु अघि एन्फा संघको अंकगणितको हिसाब गरौं । चुनावमा चार संघले भाग लिन्छन् । खेलाडी, रेफ्री, महिला र प्रशिक्षक । पेमा डोल्मा लामा कर्मा प्यानलबाट महिला सदस्य पदकी उम्मेदवार छन् । सोही कारण महिला संघको भोट कर्मा प्यानललाई आउने देखिन्छ । अन्य तीन भोट खुलेका छैनन् । दुवै पक्षले संघबाट आफुलाई कम्तिमा दुई भोट आउने अपेक्षा गरेका छन् ।
लिग डिभिजनका क्लब छिर्नु अघि राष्ट्रिय लिगका चार क्लबबारे चर्चा गरौं । राष्ट्रिय लिगमा छनोट भएका रौतहतको मनकामना, लमजुङको त्रिवेणी, बाँकेको धम्बोजी र कैलालीको स्टार सिटीले मत हाल्छन् । लमजुङको त्रिवेणी कर्मा प्यानल र रौतहटको मनकामना पंकज प्यानलमा स्पष्ट छन् । बाँकी दुई क्लबमा पंकजनै हाबी देखिन्छन् ।
अब बास्तविक फुटबल र राजनीति हुने क्लब फुटबलमा छिरौं ।
सुरुवातमा ए डिभिजनको कुरा गरौं । ए डिभिजनमा १४ क्लबलेनै भोट गर्छन् । यसमा बहुमत क्लबमा कर्मा प्यानलले ‘होल्ड’ गर्छ । कर्मा प्यानलको आन्तरिक बैठकमा अधिकांश ए डिभिजनका क्लब देखिने गरेका छन् । कर्मा प्यानलले ए डिभिजनमा कम्तिमा १० क्लबको साथ रहेको दाबी गर्छ । पंजक प्यानलमा ए डिभिजनका ४ क्लब स्पष्ट रुपमा खुलेका छन् । पंकज प्यानलबाट मनाङका विजय घले र जावलाखेलका महेन्द्र क्षेत्री सदस्य र एनआरटीका सुन्दर नरसिंह जोशी उपाध्यक्षका प्रत्यासीनै छन् । पंकज प्यानलमा खुलेको अर्को ए डिभिजनको क्लब थ्री स्टार हो । पंकजले अध्यक्ष जितेको खण्डमा थ्री स्टारका अध्यक्ष अरुणमान जोशी सहायक महासचिवमा दोहरिने बताईएको छ । ए डिभिजनको लिग च्याम्पियन मछिन्द्रका अनिल श्रेष्ठ, च्यासलका रमेश ब्यन्जनकार र फ्रेन्ड्सका दिपक थापा कर्मा प्यानलबाट सदस्यका प्रत्यासी छन् । अध्यक्षका प्रत्यासी कर्मा आफै हिमालयन शेर्पा क्लबबाट प्रतिनिधित्व गर्छन् ।
बी डिभिजनका ११ भोट हुन् । यसमा पनि अधिकांश कर्मा प्यानलको बर्चस्व देखिन्छ । त्यसैले पनि कर्मा प्यानलको पदाधिकारीमा बी डिभिजनकै बाहुल्यता छ । वरिष्ठ उपाध्यक्षका उम्मेदवार शिक्षित पराजुलीदेखि उपाध्यक्षका उम्मेदवार उपेन्द्रमान सिंह कर्मा प्यानलमै छन् । भगवती क्लबका मनिष जोशी आफ्नो प्यानलबाट सदस्यका उम्मेदवार बन्नुलाई संस्थापन पक्षले सफलताको रुपमा हेरेको छ । बी डिभिजनको बाँसबारीमात्र पंकज पक्षमा खुलेर लागेको क्लब हो । बाँसबारीका प्रेम थापा पंकज प्यानलबाट सदस्यका उम्मेदवार हुन् । ए डिभिजनमा फड्को हानेको चर्च ब्वाइज प्रस्ट रुपमा कतै खुलेको छैन । संस्थापन पक्षले बी डिभिजनबाट कम्तिमा आफ्नो ९ भोट रहेको दाबी गर्छ । पंकज पक्षले ४ बढी भोट आफुमा गणना गरेको छ ।
सी डिभिजनमा ९ भोट छन् । यसका पंकज पक्षको वर्चस्व छ । समाज कल्याण बाहेक सबै क्लब पंकज पक्षको मानिन्छन् । सी डिभिजनका क्लबमा राम्रो ‘होल्ड’ रहेका दावा लामा पंकज प्यानलमा उपाध्यक्षकै उम्मेदवार छन् । पंकज पक्षले सीबाट ८ भोट लिने दाबी गर्छ । संस्थापन पक्ष सी डिभिजनबाट सक्दो मत तान्ने प्रयत्नमा छ ।
दुवै पक्ष चुनाव अघि बहुमत देखाउँदै आफ्नो पक्षमा माहोल बनाउने प्रयत्नमा छन् । दुवैले ५३ बढी मत आफुसँग भएको दाबी गर्छन् । तर दुवै पक्षसँग बहुमत सदस्यको प्रस्ट चित्र छैन । उम्मेदवार नबनेका र नखुलेका क्लब, जिल्ला र संघ नै आसन्न एन्फा निर्वाचनको निर्णायक मत हुन् । यही हिसाब बुझेका दुवै पक्षलाई चुनावको अंक गणितले तनाव थपेको छ।
यो पनि, एन्फा चुनावका ‘प्लेईङ एघार’
