काठमाडौं । तेक्वान्दो सहित समान प्रकृतिका एक भन्दा बढी खेलकुद संघ तथा महासंघको काम गर्ने वैधानिक हैसियत समाप्त भएको छ ।
राष्ट्रिय खेलकुद विकास ऐन २०७७ ले एकै उद्धेश्य भएका एक भन्दा बढी संघ वा महासंघको दर्ता स्वत समाप्त हुने उल्लेख गरेको छ ।
ऐनको दफा ६ को उपदफा (५) अनुसार ऐन लागू भएको मितिले तीन महिनाभित्र एउटै खेल संघ वा महासंघ गठन गरी दर्ताका लागि परिषद्ले सुचना जारी गर्ने उल्लेख छ ।
राष्ट्रिय खेलकुद विकास ऐन २०७७ असार १७ गतेबाट कार्यान्व्यनमा आएको थियो । ऐन कार्यान्व्यनमा आएको मितिले असोज १७ गते तीन महिना पुरा भएको छ ।
तर ऐन कार्यान्व्यनमा आएको तीन महिना बितिसक्दा समेत परिषद्ले एउटै खेल संघ वा महासंघ बनाउन कुनै प्रयत्न गरेन ।
ऐनको दफा (७)को उपदफा (६) अनुसार तोकिएको म्यादभित्र एउटै संघ वा महासंघ गठन नगरेमा त्यस्ता खेल संघ वा महासंघको दर्ता स्वत समाप्त हुने उल्लेख छ ।
सोही अनुसार तेक्वान्दो खेल सहित परिषद्मा दर्ता भएका एकै प्रकृतिका एक भन्दा बढी संघको काम गर्ने वैधानिक हैसियत समाप्त भएको हो ।
वरिष्ठ अधिवक्ता उपेन्द्र केसरी न्यौपानेले समान प्रकृतिका संघहरुको कानुनी हैसियत यथावत रहेपनि काम गर्ने वैधानिक अधिकार समाप्त भएको बताउँछन् ।
‘प्राविधिक रुपमा कानुनी हैसियत यथावत रहेपनि त्यस्ता संघहरुको काम गर्ने वैधानिक हैसियत भने सकिन्छ ।’ न्यौपानले खेलपाटीसंग भने ।
अधिवक्ता न्यौपानेले एकै प्रकृतिका एक भन्दा बढी संघ तथा महासंघको काम कारबाही निष्कृय हुने उल्लेख गरे ।
‘संघहरुले अब कुनै काम गर्न सक्ने अवस्था रहेन । उनीहरुको काम गर्ने वैधानिक अधिकार सकिएको छ ।’ उनले भने ।
ऐन कार्यान्व्यको जिम्मेवार निकाय राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप)भने विवादीत संघलाई मिलाएर लैजाने दिशामा काम अघि बढिरहेको बताएको छ ।
राखेप सदस्य सचिव रमेशकुमार सिलवालले समान प्रकृतिका एक भन्दा बढी खेलकुद संघलाई मिलाएर लैजाने दिशामा काम गरिरहेको खेलपाटीलाई बताए ।
‘ऐनले समान प्रकृतिका संघलाई एउटै बनाउने भन्ने कुरा हो । प्रक्रिया चलिरहेको छ ।’ उनले भने, ‘छलफलबाट भएन भने एउटै बनाउने कि दर्ता खारेज गरिदिने भन्ने कुरा हो ।’
‘संघलाई मिलाएर लैजाने दिशामा अघि बढिरहेका छौ । मिलेन भने खारेजीको बिषयमा विचार गछौ ।’ उनले भने ।
समान प्रकृतिका एक भन्दा बढी खेलकुद संघ राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप)मा दर्ता हुदाँ राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय प्रतियोगिताका दौरान सहभागिताको बिषयलाई लिएर सधै विवाद हुने गरेको छ ।
राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय मान्यताका आधारमा खेलकुद संघ राखेपमा दर्ता हुदाँ घरेलु खेलकुदमा सधै विवाद देखिने गरेको तितो यथार्थ खेलाडीले भोग्दै आएका छन् ।
संघको वैधानिकताको लडाँईमा सम्बन्धित संघका पदाधिकारी उत्रदा त्यसको प्रत्यक्ष असर खेलाडीको प्रर्दशन र नतिजामा देखिदै आएको थियो ।
संघको विवादकै कारण तेक्वान्दो र कराँते जस्ता खेलको पावर हाउस मानिने नेपालको प्रर्दशन र नतिजा पछिल्लो समय अन्तराष्ट्रिय जगतमा खस्किदो छ ।
अन्तराष्ट्रिय जगतमा खस्किदो नेपालको प्रर्दशनलाई लिएर सरकारले विभिन्न समिति गठन गरेर अनुसन्धान समेत गरेको छ ।
छानबिन समितिले मुख्य रुपमा संघहरुको विवादका कारण अन्तराष्ट्रिय प्रतियोगितामा नेपालको प्रर्दशन कमजोर रहेको निष्कर्श समेत निकालेका थिए ।
युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयले प्राप्त प्रतिवेदनका आधारमा खेलकुद गतिविधिलाई निर्वाद रुपमा अघि बढाउन संघहरुको विवाद समाधानका लागि तत्कालिन समयमा उपाध्यक्ष पिताम्बर तिम्सिनाको नेतृत्वमा समिति समेत गठन गरेको थियो ।
समितिले मुख्य राष्ट्रिय खेलकुद संघको विवादलाई केन्द्रमा राखेर समाधानको पहल समेत अघि बढाएको थियो ।
तिम्सिना नेतृत्वको विवाद समस्या समाधान समितिले जिम्न्याष्टिक, कराँते, कुस्ती र मोर्डन पेन्टाथलन फेडरेशनको विवाद समाधान गर्दै तदर्थ कमिटि गठन गर्न सफल भएको थियो ।
तर मुख्य विवाद रहेका तेक्वान्दो, फुटसल, पारा खेलकुद, विश्व विद्यालय खेलकुद, बडिविल्डिङ जस्ता संघहरुको विवाद अझै मिल्न सकेको छैन ।
राखेपका पूर्व उपाध्यक्ष समेत रहेका एनओसीका सह–महासचिव तिम्सिनाले राजनीतिक दाउपेचका कारण मुख्य संघको विवाद मिल्न नसकेको बताउँछन् ।
‘संघहरुको विवाद बल्झाउन राजनीतिक टाउकेहरुले काम गरेको छ । व्यवसायीक रुपमा भन्दा दाउपेचमा पदाधिकारी संलग्न हुदाँ विवाद समाधानमा कठिनाई देखिएको हो ।’ उनले खेलपाटीसंग भने ।
‘छिटपुट बाहेक खेलकुद संघमा धेरै राजनीतिक पृष्ठभूमीका व्यक्ति छन् । मनी, मसल्स र माइन्ड गेम कम गरेको खण्डमा संघहरु बीचको विवाद सहजै समाधान हुन्छ ।’ उनले भने ।
