काठमाडौं । घरेलु खेलकुदका प्राय संघहरु प्रतियोगिता आयोजनाका लागि राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) कै भर पर्छन् । राखेपले गर्ने वार्षिक च्याम्पियनसिप र वृहत राष्ट्रिय खेलकुदलाई नै संघहरुले पनि आफ्नो मुख्य कार्यक्रम रुपमा सञ्चालन गर्दै आएका छन् ।
केही संघ बाहेक धेरै जसो संघले आर्थिक अभावको कारण देखाउँदै वार्षिक कार्यक्रमनै गर्दैनन् । वार्षिक कार्यक्रम आयोजना गर्न नसक्नु आर्थिक अभावनै मुख्य कारण रहेको संघहरुको दाबी छ । तर, तीनै संघहरु उपलब्ध स्रोतको समेत उपयोग गरेको पाईदैन ।
नेपाल एथ्लेटिक्स संघ समेत आर्थिक अभावकै कारण आफ्ना नियमित कार्यक्रम गर्न नसकेको बताउँछ । तर, अन्तर्राष्ट्रिय एथ्लेटिक्स महासंघबाट वर्षेनी प्राप्त हुने अनुदान रकम संघले उपयोग गरेको देखिदैन । आईएएफबाट संघलाई वर्षेनी १५ हजार डलर उपलब्ध हुन्छ ।
पूर्व महासचिव सुनिल राजवंशीले वर्षेनी आउने १५ हजार डलरमा एथ्लेटिक्स संघले खेलकुदका धेरै कार्य गर्न सक्ने बताउँछन् ।
‘राष्ट्रिय प्रतियोगिता, दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग), एसियन गेम्स लगायतका प्रतियोगिताका लागि राखेपले नै सबै खर्च व्यहोरी रहेको हुन्छ । जस कारण संघले आफुले वर्षेनी पाउने अनुदानबाट पनि धेरै कामहरु गर्न सकिन्छ ।’ राजवंशी भन्छन्, ‘जुनियर च्याम्पियनसिप, फिल्ड गेमहरु, राष्ट्रिय प्रतियोगिता संघले थोरै लगानीमा पनि चाहेको खण्डमा गर्न सक्छ । प्रतियोगिता गर्न बजेट छैन भन्ने आधार एथ्लेटिक्स संघमा छैन ।’
उनले थपे, ‘ठुलै प्रतियोगिता गर्न त्यो रकम पुग्दैन । राम्रो प्रतियोगिता गर्ने हो भने करौडौं पैसा पनि कम हुन्छ । तर, आफुसंग जति छ त्यतिमै पनि प्रतियोगिता आयोजना गर्न सकिन्छ । हामीले हुँदै नभएको फिल्ड इभेन्ट त गर्न सक्छौ ।’
संघका सचिव आर के विष्ट भने समय र आर्थिक अभावका कारण वार्षिक कार्यक्रम अनुसार संघ चल्न नसकेको बताउँछन् ।
उनले अन्य संघ संस्था र कर्पोरेट हाउसले आयोजना गरिरहेको प्रतियोगितानै संघको भएकाले प्रतियोगिता भइरहेको दाबी गरे ।
‘हामीले प्रतियोगिता गरिरहेका छौ । विभिन्न संघसंस्थाले आयोजना गरेको प्रतियोगिताका लागि हामीले नै स्वीकृती दिन्छौ । अनि त्यो हाम्रो पनि प्रतियोगिता भयो ।’ उनले भने, ‘म्याराथन, हाफ म्याराथन, छोटो दौड लगायतका प्रतियोगिता भएकै छन् । एक पटक म्याराथन खेलेपछि खेलाडीलाई विश्राम पनि चाहिन्छ । त्यो पनि त बुझ्नु पर्यो । प्रतियोगिता भएन भनेर मात्र हुन्छ ।’
संघले दौडमै पनि स्प्रिन्ट विधाका प्रतियोगिता नगरेको वर्षौ बितेको छ । फिल्ड इभेन्ट वर्षौ देखि नभएको भन्दै खेलाडीले नै आवाज उठाउन थालेका छन् । तर, संघले प्रतियोगिता नगरेको भन्ने विषयमा विष्ट मान्न तयार छैनन् ।
‘प्रतियोगिता नभएका भने हैनन । हामीसँग समय भएन । अर्को आर्थिक अभाव पनि हो । यसको अन्तिमसम्म हामी संघको वार्षिक कार्यक्रम गर्ने तयारीमा छौ ।’ उनले भने, ‘यस वर्ष हामीले विशेष फिल्ड इभन्टलाई जोड दिएका छौ । अन्य विधाका प्रतियोगिताहरु भएकै छन् । फेरी ती विधाका प्रतियोगिता नगर्ने भने हैन । हामी कार्य योजना बनाउँदै छौ ।’
अन्तर्राष्ट्रिय एथ्लेटिक्स महासंघबाट पनि सहयोग माग्न सकिने भएकोले प्रतियोगिता आयोजनाका लागि संघले आर्थिक अभावको कारण दिन नमिल्ने पूर्व महासचिव सुनिल राजवंशी बताउँछन् ।
उनले अन्तर्राष्ट्रिय एथ्लेटिक्स महासंघले आफ्ना सदस्य राष्ट्रलाई वर्षेनी दिने सहयोग रकमबाट पनि प्रतियोगिता आयोजना गर्न सकिने बताए ।
‘महासंघले आफ्ना सबै जसो सदस्य राष्ट्रलाई वर्षेनी १५ लाख रुपैँया प्रशासनिक खर्च वापत दिँदै आएको छ । तर, त्यसको हिसाब प्रत्यक वर्ष महासंघलाई बुझाउनु पर्ने हुन्छ । हामी चाहेको खण्डमा त्यो रकमबाट पनि प्रतियोगिता आयोजना गर्न सक्छौ । तर, त्यो रकम समेत संघले नियमित रुपमा पाउन सकेको छैन भन्ने सुनेको छु ।’ राजवंशीले भने ।
एथ्लेटिक्स संघले प्रत्यक वर्ष आउने रकमको हिसाब बुझाउन नसकेपछि पछिल्लो केही वर्षको सहयोग महासंघले रोकेको छ । संघका सचिव विष्टले संघमा रहेको बिबादका कारण केही वर्ष प्रशासनिक खर्च बापतको पैसा रोकिएको स्वीकार गरे । उनले यस वर्षको सहयोग भने पाउनका लागि अन्तिम अवस्थामा रहेको बताए ।
प्रतियोगिता आयोजनाका लागि संघले महासंघबाट थप २५ लाखसम्मको सहयोग प्राप्त गर्न सकिने राजवंशीले बताए । त्यसका लागि संघले आफ्नो कार्य योजना र युवा विकासका योजना महासंघमा पेश गर्नु पर्ने उनी बताउँछन् ।
‘संघले चाहेको खण्डमा महासंघसंग पनि थप आर्थिक सहयोगका लागि अनुरोध गर्न सक्छ । यसअघि संघले २०१६ मा जुनियर र युथ विकासका कार्यक्रका लागि महासंघबाट २५ लाख रुपैँया सहयोग पाएको थियो,’ उनले भने, ‘तर त्यसपछि संघको कुनै ठोस योजना नभएपछि महासंघबाट पाउने पैसा पनि रोकिएको हो । संघको योजना खै ? अहिलेसम्म गरेका कार्यक्रम खै ? कसैले पनि त्यतिकै पैसा दिन आउँदैन । त्यसका लागि संघले महासंघलाई कार्यक्रम दिनु पर्यो । आफ्नो योजना र कार्यक्रम बनाउनु पर्यो । आफुले वास्तानै नगरे अरुले पनि किन वास्ता गर्ने ?’
उनले थपे, ‘महासंघले पनि आफ्ना सदस्य राष्ट्रलाई वर्षेनी सहयोगका लागि आफ्नो योजनाको प्रतिवेदन बुझाउन प्रस्ताव गर्दछ । त्यसका लागि संघले आफ्ना कार्यक्रम र आयोजना पेश गर्नु पर्छ । तर, संघलाई खेलाडी र खेलकुद विकासमा कुनै वास्ता नै छैन । हामीले राज्यबाट मात्रै हैन । अन्तर्राष्ट्रिय स्तरबाट आउन सक्ने सहयोग पनि लिन नसक्नु हाम्रो कमजोरी हो । अनि आर्थिक अभावले प्रतियोगिता गर्न सकेनौ भन्ने ?’
